Trấn Thành Nói Về Trường Giang Ở Mỹ Như Thế Nào

TTCT - Hành trình trở thành giáo viên ở Mỹ của tôi cũng là quá trình học và từ bỏ nhiều thứ đã học (unlearn), thay đổi quan niệm, hệ giá trị, thói quen...

Chương trình giảng dạy song ngữ

Sự phát triển của Singapore có mỗi liên hệ chặt chẽ với Lý Quang Diệu, thủ tướng đầu tiên của quốc gia này và người lãnh đạo Singapore từ năm 1959 đến 1990. Ông Lý tin rằng việc phổ cập tiếng Anh sẽ là chìa khóa để xây dựng kinh tế Singapore và phát triển khả năng cạnh tranh toàn cầu và khu vực. Theo kế hoạch của ông, tiếng Anh sẽ trở thành phương tiện giảng dạy tại các trường học ở Singapore, trong khi đó, ngôn ngữ mẹ đẻ của ba nhóm dân tộc gồm tiếng Quan Thoại, tiếng Malay và tiếng Tamil sẽ được giảng dạy tại các trường học như ngôn ngữ thứ hai. Vào những năm 1960s, chính phủ Lý Quang Diệu đã áp dụng chương trình song ngữ độc đáo này bắt buộc tại tất cả các trường tiểu học và trung học.

Năm 1987, Singapore trở thành một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới chấp nhận tiếng Anh là ngôn ngữ giảng dạy cho hầu hết các môn học, bao gồm toán học, khoa học và lịch sử. Vào những năm 1980, đất nước này bắt đầu áp dụng phương pháp giảng dạy ngôn ngữ giao tiếp (CLT), chú trọng vào việc tạo bối cảnh thực trong lớp học để sinh viên có thể thực hành sử dụng ngôn ngữ, thay vì tập trung vào các quy tắc ngữ pháp trừu tượng và các bài tập từ vựng. Những cải cách ngoại khóa tiếp tục được thực hiện vào năm 1991, 2001 và 2010, thể hiện cam kết của Singapore về việc giảng dạy tiếng Anh giao tiếp và “học cách học”  thông qua tiếng Anh.

BÊN TRONG HÀNH TRÌNH THÀNH MỘT GIÁO VIÊN

Ở Mỹ không có trường ĐH Sư phạm. Các trường ĐH có những khoa có chương trình đào tạo giáo viên (Teacher Education Program).

Muốn học chương trình đó để ra làm giáo viên thì cần hai điều kiện: Phải có bằng cử nhân của một ngành, ví dụ cử nhân luật, kinh tế, triết học, quản trị kinh doanh... (bảng điểm cử nhân này cần được chuyển qua Tổ chức World Education Services để thẩm định, quy đổi ra tín chỉ); Phải thi đỗ được vào chương trình qua kỳ thi Praxis I (kỳ kiểm tra kiến thức ba môn cơ bản của tiểu học là đọc, viết, toán (Reading, Writing, Math).

Thông thường, chương trình đào tạo giáo viên là hai năm, bao gồm thời gian học trên lớp và thời gian đi thực tập. Ai muốn dạy cấp II hay cấp III thì phải học thêm vài môn nữa cho chuyên môn mình dạy, ví dụ giáo viên dạy vẽ thì học thêm môn vẽ, giáo viên dạy sử thì học thêm sử...

Thông thường có ít nhất ba lần đi thực tập: thường sẽ chọn trường gần nhà, trường có người quen biết hay trường ở học khu tốt.

Lần thực tập đầu hoàn toàn chỉ để quan sát, ghi chép tìm hiểu, không nhất thiết phải là cấp hay khối mình định dạy, chủ yếu để hình dung về công việc trong trường học và môi trường sư phạm.

Lần thực tập thứ hai để bắt đầu tham gia ngày làm việc thực sự của giáo viên (giúp chuẩn bị giấy tờ, phụ giảng).

Lần thực tập thứ ba là lần cuối cùng và quan trọng nhất, vì được tính là một phần điểm tổng kết và là bước quan trọng quyết định bạn có làm được giáo viên không.

Ở lần này, cần thực tập 15 tuần như một giáo viên thực thụ: chuẩn bị bài, chấm bài, đi họp, tham gia các hoạt động của trường như liên hoan hay đi tham quan... Lúc giảng trên lớp sẽ có cô giáo chủ nhiệm lớp đó và thầy giáo ở trường ĐH quan sát, chấm điểm, giúp đỡ, nhận xét.

Trong quá trình thực tập hoặc kỳ cuối trước khi ra trường, bạn có thể xin đi làm lấy kinh nghiệm bằng cách làm giáo viên dạy thế (substitute teacher). Thường mỗi ngày bạn nhận được khoảng 95-135 USD.

Làm giáo viên dạy thế là cơ hội tuyệt vời để học nghề, gây dựng quan hệ, tạo ấn tượng với trường và hiệu trưởng. Không chỉ có sinh viên ngành giáo dục muốn làm giáo viên dạy thế, các nhà giáo nghỉ hưu, những phụ huynh có thời gian... đều đăng ký được, miễn là làm đủ hồ sơ xin việc và hoàn thành thủ tục kiểm tra lý lịch tư pháp.

Thực tập xong, bạn chuẩn bị hồ sơ tốt nghiệp và xin việc dưới sự chỉ bảo của giáo viên hướng dẫn (thường đó là những nhà giáo đang dạy, hiệu trưởng hoặc trưởng phòng giáo dục). Sau đó, phải thi đầu ra (tức là thi Praxis II - content knowledge).

Nếu dạy cấp I thì thi kiến thức tổng hợp các môn Reading, Writing, Science, Social Studies. Nếu dạy toán cấp II thì thi giáo viên cấp I (bốn môn trên) cộng với thi toán, dạy KHTN cấp II thì thi như thi bốn môn trên cộng với thi KHTN nâng cao...

Sau khi thi đỗ Praxis II, đã thực tập đủ giờ và ít nhất được điểm B trở lên, trường sẽ làm hồ sơ xin Giấy phép dạy học (Teaching license). Có tiểu bang yêu cầu thi thêm ngoài thi Praxis, các kỳ thi, môn thi, nội dung thi có thể khác nhau.

Có tiểu bang chỉ yêu cầu Teaching license, nhưng có những tiểu bang như Virginia hay vài học khu của Georgia yêu cầu thêm Chứng chỉ sơ cấp cứu. Muốn chuyển giấy phép giữa các tiểu bang nhiều khi phải thi lại.

Cách trên là đi theo con đường truyền thống chính ngạch - học trước làm sau. Còn cách khác để trở thành giáo viên là làm tay ngang, chuyển ngành, làm một nghề khác rồi mới xin vào làm trong trường học, không học qua chương trình đào tạo giáo viên (alternate route).

Những người này thường làm trong lĩnh vực tâm lý học, xã hội học hay là người giỏi ngoại ngữ như tiếng Tây Ban Nha... Họ được nhận vào làm tại trường nhưng sẽ vẫn phải đi học để lấy đủ chứng chỉ như trên, tức là đi con đường làm trước học sau. ■

(*) Giáo viên lâu năm tại học khu Gwinnett, tiểu bang Georgia, MEd- Thạc sĩ Giáo dục, chuyên ngành tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai/ESL.

Lương giáo viên trung bình ở Mỹ là 50.000-80.000 USD/năm trước thuế, tùy kinh nghiệm, tùy loại trường (công, tư, hay bán công) và tùy thành phố hay tiểu bang. Khoản lương này được chia đều cho 10 hay 12 tháng tùy nơi. Như ở New Jersey (đông bắc Mỹ) thì nhận trong vòng 10 tháng, còn ở Georgia (đông nam Mỹ) là 12 tháng. Nếu nhận trong 10 tháng thì tức là hai tháng hè không có lương, có thể đi dạy trường hè hoặc kiếm việc khác làm.

Nói chung, lương giáo viên vừa đủ sống chứ không dư dả, đủ để đóng thuế và để trả nợ hóa đơn.

Singapore từng nằm dưới sự thống trị của thực dân Anh trong hầu hết thế kỷ 19 và 20, nhưng rất ít người ngoài tầng lớp thượng lưu và tri thức nói tiếng Anh. Đây là một quốc gia đa dạng với ba nhóm dân tộc chính – Trung Quốc, Ấn Độ và Malaysia. Vì sao quốc gia của những người không sinh ra để nói tiếng Anh trở thành điểm đến du học hấp dẫn với sinh viên từ khắp nơi trên thế giới?

Theo nghiên cứu Chỉ số thông thạo tiếng Anh của EF, Singapore là một trong những quốc gia có mức độ thông thạo tiếng Anh cao nhất thế giới, đứng ở vị trí thứ ba trong số 88 quốc gia, chỉ sau Thụy Điển và Hà Lan. Ấn bản EF EPI thứ tám được xuất bản dựa trên kết quả bài kiểm tra tiếng Anh tiêu chuẩn (EF SET) năm 2017 của hơn 1,3 triệu người trên toàn thế giới. Singapore là quốc gia duy nhất có thứ hạng EF EPI cải thiện liên tục kể từ năm 2014.

Phát triển kỹ năng tiếng Anh qua tất cả các môn học

Năm 2011, thủ tướng Lý Quang Diệu thành lập Học viện Anh ngữ Singapore, với nhiệm vụ phát huy tính hiệu quả của việc giảng dạy tiếng Anh. Viện đã thúc đẩy phương pháp giao tiếp hiệu quả trên toàn trường, theo đó tất cả các lãnh đạo và giáo viên của trường phải cam kết phát triển kỹ năng giao tiếp tiếng Anh của học sinh. Giáo viên khoa học được đào tạo để giúp học sinh hiểu các khái niệm qua văn bản, và giáo viên toán học phát triển kỹ năng suy luận toán học thông qua các buổi thảo luận trên lớp. Cách tiếp cận toàn trường này đồng nghĩa với việc học sinh được phát triển kỹ năng tiếng Anh của mình ở tất cả các môn học – từ nghệ thuật ngôn ngữ đến toán học và khoa học.

Kế hoạch của Lý Quang Diệu đã được chứng minh là khá hiệu quả. Mô hình “Đông-Tây hội ngộ” của Singapore xem tiếng Anh như là phương tiện để thúc đẩy kinh doanh toàn cầu trong khi vẫn duy trì ngôn ngữ của dân tộc. Trong quá trình thực hiện, nó đã biến Singapore trở thành cường quốc kinh tế toàn cầu, là nơi giao thoa thương mại quốc tế và là điểm đến hàng đầu của sinh viên từ khắp nơi trên thế giới, đặc biệt là từ các quốc gia Đông Nam Á muốn học tiếng Anh và tiếng Quan Thoại.

Hiện nay, du học tiếng Anh, du học hè Singapore đã trở thành hình thức học tập để cải thiện vốn tiếng Anh được nhiều học sinh lựa chọn.

Rất ít quốc gia trên thế giới có lãnh đạo kiên trì và hết lòng ủng hộ giáo dục ngôn ngữ như chìa khóa cho sự phát triển kinh tế và bản sắc dân tộc. Di sản của thủ tướng Lý Quang Diệu ở Singapore sẽ còn được nhắc đến và tranh luận, nhưng rõ ràng rằng ông là động lực thúc đẩy Singapore thành công ngoạn mục trong giáo dục tiếng Anh.

Học một trong 10 ngôn ngữ tại hơn 50 thành phố hàng đầu